Integracja Sensoryczna
Integracja sensoryczna (SI) według Jean Ayres (twórczyni teorii Integracji Sensorycznej) jest procesem, dzięki któremu mózg otrzymując informację ze wszystkich systemów zmysłowych dokonuje ich segregacji, rozpoznania, interpretacji i integracji z wcześniejszymi doświadczeniami.
To proces organizujący wrażenia płynące z ciała i środowiska w taki sposób, by mogły być użyte do celowego działania w codziennym życiu. Przetwarzanie sensoryczne ma charakter dynamiczny, nieprzerwany i cykliczny. W procesie tym mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów (wzrok, słuch, równowaga, dotyk, czucie ruchu-kinestezja) dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami. Na tej podstawie mózg tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję nazywaną adaptacyjną. Jest to adekwatne i efektywne reagowanie na wymogi otoczenia. Może to być odpowiedź ruchowa jak i myślowa. Zmysły dostarczają nam informacji, których potrzebujemy, by funkcjonować.
Pierwszym zadaniem zmysłów jest pomóc nam przetrwać. Drugim – po zapewnieniu nam bezpieczeństwa – pomóc nauczyć się, jak być aktywnymi, twórczymi istotami. W przypadku zaburzenia przetwarzania sensorycznego (SPD, Sensory Processing Disorder), czyli trudności w sposobie odbierania, organizowania i wykorzystywania przez mózg informacji sensorycznej, codzienne interakcje z otoczeniem danej osoby są nieefektywne. Dziecko, którego centralny układ nerwowy w nieefektywny sposób przetwarza informacje sensoryczne, ma duże problemy z codziennym funkcjonowaniem. Zaburzenie przetwarzania sensorycznego oddziałuje na to, jak dziecko się rusza, uczy, zachowuje, bawi, nawiązuje relacje społeczne, co wobec siebie czuje.
Celem terapii integracji sensorycznej jest:
- poprawianie jakości przesyłania i organizacji informacji sensorycznej oraz wytworzenie odpowiedniej reakcji adaptacyjnej;
- integracja podstawowych reakcji posturalnych i koordynacja obu stron ciała;
- stymulowanie rozwoju reakcji równoważnych, praksji, orientacji przestrzennej i lateralizacji, czucia powierzchniowego i głębokiego (w zależności od potrzeb danego dziecka);
- rozwijanie sprawności w zakresie dużej i małej motoryki, koncentracji uwagi, zdolności wzrokowych, słuchowych;
- rozwijanie somatognozji;
- poprawa funkcjonowania emocjonalnego;
- rozwijanie samodzielności, poczucia pewności siebie i własnej wartości.
Rolą terapii integracji sensorycznej jest poprawa funkcjonowania podstawowych układów zmysłowych: przedsionkowego, dotykowego, proprioceptywnego, słuchowego, wzrokowego, limbicznego (zmysł powonienia, smaku). Terapia SI pomaga dzieciom, by ich ciało „pracowało” dla nich coraz lepiej. Podjęcie terapii zawsze powinno być poprzedzone dokładną, szczegółową diagnozą. Terapia dostarcza właściwych doświadczeń sensorycznych. Zajęcia prowadzone metodą SI powinny być dla dziecka zabawą, podczas której wykonuje ono szereg zadań dostarczając sobie odpowiedniej ilości i jakości bodźców zmysłowych oraz prowokując układ nerwowy do prawidłowej integracji tych bodźców. Dla dziecka zabawa jest „działalnością naukową”, dlatego terapia SI nazywana jest „naukową zabawą”.
W trakcie terapii należy wyważyć odpowiednią ilość bodźców, gdyż zbyt mała lub zbyt duża ilość bodźców wpływają niekorzystnie na układ nerwowy. Na początku terapii unikamy bodźców, na które dziecko prezentuje reakcje obronne. Następnie w dalszej terapii poprawiamy procesy modulacjii stopniowo włączamy bodźce, na które dziecko prezentowało reakcje obronne. Dostarczamy dużą dawkę bodźców proprioceptywnych i modulowaną dawkę wrażeń przedsionkowych. Właściwie organizujemy przestrzeń i dobieramy przyrządy terapeutyczne. Równoważymy terapię dyrektywną i niedyrektywną. Dajemy takie zadanie, które jest wyzwaniem, ale dziecko jest je w stanie wykonać, co daje mu satysfakcję i poczucie własnej wartości.
Ośrodek Neurosemper w Częstochowie posiada osobny gabinet do prowadzenia zajęć z integracji sensorycznej. Pani mgr Beata Miedzińska, nasz specjalista od SI, zaprasza dzieci wraz z rodzicami na rehabilitację poprzez świat zmysłów.
